Dit was met afstand de lastigste Fish on Friday post uit mijn korte loopbaan. Pasen viert men over de wereld met eieren, brood of ham. Desnoods lam, maar vis is ineens een zeldzaamheid op deze religieuze feestdag. Gelukkig is er rond deze tijd ook het Joodse pesach, dat men veelal viert met zogenaamde Gefilte Fish. Dat ze dat meestal gisteren, op witte donderdag doen en niemand het lekker lijkt te vinden zijn verwaarloosbare details. Ik heb mijn onderwerp voor Pasen. Dat is het enige dat telt.

Gefilte Fish

Gefilte Fish klinkt Duitsig, maar het is uiteraard Jiddisch voor gefileerde vis. Asjkenazische Joden namen het recept mee naar New York en de rest van de Verenigde Staten vanuit hun geboortegrond in Oost-Europa. Daar ligt meteen een probleem. Praktisch dat hele gebied is land-locked, ver van de zee. Wanneer je deze dagen een Poolse badkamer binnenstapt, heb je kans dat er een karper in het bad zwemt. Niet dat ik de ervaring heb, maar ik weet ik dat men in Polen op stille Zaterdag, de dag voor Pasen graag riviervis eet. Om de grondsmaak te verwijderen en de vis te reinigen moet hij eerst enige dagen in drinkwater stemmen. Vandaar dat menig Poolse badkamer als basin dienst doet. Het uiteindelijke gerecht met karper heet daar nog steeds ‘karp po żydowsku’ (karper Joodse stijl).

gefilte fish
This Photo is Courtesy of www.readthespirit.com

Vismengsel

Een tweede complicatie is dat Religieuze Joden het niet wagen om een vis op een feestdag of sabbat aan tafel te ontgraten. Dat vertegenwoordigt werk en is verboden op die dagen. Laat nu net riviervis vol met fijne graten zitten. Om die reden haalden zij al sinds de 16de eeuw het visvlees een dag van tevoren uit de vis, zonder het vel al te veel te beschadigen. Het visvlees hakt men fijn. Om het te mengen met ei, soms wat uien. Vaak voegt men brood- of matze kruimels toe. Niet alleen om te binden, maar in de vaak arme en grote Joodse gezinnen maakte men die vis met die aanvulling zo groter. Alle beetjes helpen tenslotte.

Tal van Moderne Variaties

Het originele recept is te bewerkelijk. Tegenwoordig neemt men niet meer de tijd om de vishuid in tact te laten. Zo ontstonden door de jaren heen tal van varianten. Men vormt de witvis tot quenelles, ballen of zelf hamburger(patties). Ook is er een roze versie, waarbij men de riviervis door zalm vervangt. Nog altijd garneert men de vis met wortel. Sommige tradities blijven door de jaren. In welke vorm dan ook.